Het onzichtbare zichtbaar maken
NickMaatman04 november 2024|Leestijd 3 min.A headline
In een eerdere blog bespraken we zoekstrategie. Dit is een manier van kijken naar het bord. Voordat je op zoek gaat de beste zet ga je eerst zoeken naar kwetsbaarheden in het vijandige kamp. Denk hierbij aan stukken die ongedekt staan, stukken die op dezelfde lijn staan of stukken met weinig mobiliteit. Maar wist je dat velden net stukken een aanvalsdoel kunnen vormen? Hier zijn drie cruciale categorieën van velden die je aandacht verdienen als potentiële aanvalsdoelen:
1. De achterste rij: Een bekend matpatroon is ‘mat achter de paaltjes’. Mocht de achterste rij leeg zijn dan zou het zomaar schaakmat kunnen zijn als een toren of dame deze rij binnendringt.
2. De velden rond de koning: Vooral f7/f2, g7/g2, en h7/h2 zijn vaak kwetsbaar voor aanvallen. Zodra een dame een batterij vormt met een loper kan een krachtig aanvalsduo ontstaan die van deze velden gebruik kan maken.
3. Zwakke complexen: De derde categorie is het meest geavanceerd en vereist de nodige ervaring om toe te passen. Typische sterke velden zijn velden vlak voor een achtergebleven pion of een geïsoleerde pion. Vaak staan paarden enorm sterk opgesteld op dit soort velden.
Herken je deze stelling nog uit een eerdere blog? Het beroemdste voorbeeld van de derde categorie stamt uit een partij van oud-wereldkampioen Vasily Smyslov tegen Iosif Rudakovsky. Hij was hier met wit aan zet, en gaf zijn loper vrijwillig op met 1. Lxf6!. De strategie van Smyslov is volledig gebaseerd op slechts één veld: het centrale veld op d5 in het midden van het bord. Er ontstaat een klassiek geval van ‘goed paard’ tegen ‘slechte loper’. De zwarte loper kijkt immers tegen de eigen pionnen aan en heeft geen aanvalsdoelen. Daarnaast heeft zwart geen enkele manier om het witte paard van het sterke veld op d5 te verjagen.
Van stukken naar velden: een nieuwe kijk op aanvalsdoelen
Bovenstaande stelling is een strategisch voorbeeld hoe velden benut kunnen worden. Toch bieden velden ook veel mogelijkheden voor tactiek zodra ze als aanvalsdoel gebruikt kunnen worden. De kern van deze nieuwe vaardigheid is simpel maar krachtig: leer velden te zien als aanvalsdoelen, zelfs als er op dat moment geen stuk staat. Dit is een directe uitbreiding van je zoekstrategie. Waar je eerder zocht naar zwakke stukken, zoek je nu ook naar zwakke velden.
Puzzeltijd!
Ditmaal krijg je liefst twee puzzels! In beide stellingen kun je op tactische wijze profiteren van de zwakte van een veld.
#1
Zwart is aan zet. Kun jij de beste zet vinden? Hint: maak gebruik van een kwetsbaar veld. #2
Zwart is aan zet. Kun jij de beste zet vinden? Hint: maak gebruik van een kwetsbaar veld.
Velden: een nieuwe dimensie
Door je bewust te worden van de kracht van velden als aanvalsdoelen, voeg je een nieuwe dimensie toe aan je schaakspel. Je breidt je zoekstrategie uit van stukken naar velden, waardoor je nog meer verschillende aanvallen kan uitvoeren. Die lege velden zijn niet zomaar leeg – ze zijn vol potentie. Net als in die partij van Smyslov kan het zo zijn dat controle over 1 van de 64 velden je de overwinning brengt! Oplossingen #1
Laten we weer even zoekstrategie toepassen. Wat valt op? Wit heeft een ongedekte loper en een ongedekte toren. Daarnaast heeft wit problemen met een kwetsbare onderste rij. Zwart kan dus winnen met 1…Pc6! Dit valt tegelijkertijd de toren aan en het creëert een aftrekaanval op veld d1. Doordat de pion op b2 in de weg staat heeft wit geen fatsoenlijke verdediging. Wit verliest beslissend materiaal. #2
Laten we weer even zoekstrategie toepassen. Wat valt op? Wit heeft een ongedekte loper en een ongedekte toren. Daarnaast heeft wit problemen met een kwetsbare onderste rij. Zwart kan dus winnen met 1…Pc6! Dit valt tegelijkertijd de toren aan en het creëert een aftrekaanval op veld d1. Doordat de pion op b2 in de weg staat heeft wit geen fatsoenlijke verdediging. Wit verliest beslissend materiaal.
Zwart wint met 1…Td1!. Er onstaat een soort dubbele aanval op het paard op f1 en veld a1. Zodra het paard beweegt dan speelt zwart 2…Ta1#. Een bijzonder matbeeld!
3967 
4 
